1) Doğrudan Ölçme (Temel, izomorf):
- Ölçülen özellikle ölçme aracının niteliği aynıdır.
- Gerçek sıfır vardır.
- Özellik var olduğu şekliyle ölçülür.
- Geçerlik ve güvenirliği yüksektir.
- Başka bir şeye gerek kalmadan doğrudan gözlemlenebilen özellik varsa doğrudan ölçmedir.
2) Dolaylı Ölçme:
- Ölçme türleri içerisinde yer alan dolaylı ölçme, ölçmek istediğimiz özelliği bir başka özelliğe dayanarak ölçmemiz durumunda ortaya çıkmaktadır.
- Ölçülen özellikle ölçmekte kullanılan özellik farklı cinste olmalıdır.
Kpss sorularında, ölçme ve değerlendirme konuları içerisinde yer alan dolaylı ölçme memur adaylarının en çok takıldığı konuların başında gelmektedir. Bu yüzden bu konuya gerekli önemi vermeliyiz.
Ölçme türleri içinde yer alan dolaylı ölçme de kendi içinde yine ikiye ayrılmaktadır.
a) Göstergeyle Ölçme: Ölçme aracının niteliği ile ölçülen nitelik aynı değildir. Bir başka deyişle ölçülen değişkenin bir çeşit göstergesi olabilecek başka bir değişkenden yararlanılmaktadır.
İki şehir arasının kadraj ile ölçülmesi.
Termometre ile sıcaklık ölçülmesi.
Barometre ile basınç ölçülmesi.
Baskül ile ağırlık ölçülmesi.
- Gerçek sıfır yoktur.
- Eğitimdeki bütün ölçme araçları göstergeyle ölçmedir.
b) Türetilmiş Ölçme: Eğitim bilimleri dolaylı ölçme konusunun ikinci alt başlığı ise türetilmiş ölçmedir. Türetilmiş ölçme en az iki değişken arası bağıntıyla gerçekleştirilir. Yani bir özellik iki ya da daha fazla değişken ve bu değişkenler arası kurulan bir bağıntıya bağlı olarak ölçülüyorsa türetilmiş ölçme gerçekleşir.
!Kütle: mc² , yoğunluk ölçümleri, alan ölçümleri, hacim hesapları, nüfus yoğunluğu, hız örnekleri türetilmiş ölçmeye örnek olarak verilebilir.
kaynak: kpsskonu.com